Bir Delinin Hatıra Defteri (Nikolay Vasilyeviç Gogol)
3 Ekim
Sabah uyandığımda içimi bir korku sardı. Hizmetçim Mavra ayakkabılarımı getirince saati sordum. Onu birkaç dakika geçtiğini söyleyince korkumun sebebi anlaşıldı. Yine daireye geç kalmıştım. Eğer şu pinti muhasebecimizi yakalayıp birkaç kuruş avans koparma ümidim olmasa, bugün daireye gitmeyecektim. Şube müdürümüzün suratını asıp beni nasıl azarlayacağı belliydi. Zaten birkaç gündür dırlanıp duruyordu: “Bıktım senin şu dağınıklığından! Sen adam olmazsın azizim… Dairede aptalca dolaşıp, evrakı birbirine karıştırıyorsun. Tarihleri yanlış atıyorsun, noktadan sonra küçük harfle başlıyorsun. İlkokul çocuğu bile senden güzel yazar.”
Şu bizim müdür kadar kendini beğenmiş adam zor bulunur. Uğursuz, leylek bacaklı, kısa kollu, tip bir herif. Beni kıskandığı kesin… Tatmin olmak için odasına çağırır, bütün kalemlerini açtırır.
./…
Palto
Hikayede geçen dairenin adını vermeyeceğim. Zira bu zamanda herkes kendisine yöneltilen her tenkidi bütün topluma yapılmış bir tecavüz sayıyor. Asker olsun, sivil olsun farketmiyor. Bir rütbe ve makam işgal eden her asker ve her memur, kendisini devletin temsilcisi görüyor. Böyle olunca, ahlaksız bir memurun rezaletlerini dile getirmeniz o memura dağil de işgal ettiği makama, dolayısiyle devlete hakaret sayılıyor.
./…
Burun
Petersburg’daki son derece garip olay, o yılın 25 Mart’ında cereyan etmişti. Soyadı hiç anılmayan İvan Yakovleviç, Vaznesenski caddesinde dükkan işleten bir berberdi. Dükkanın önündeki tabelada yanakları sabunlanmış bir adam resmi vardı ve altında da “hacamat yapılır” yazıyordu.
O gün hayli erken uyanmıştı İvan Yakovleviç. Gözlerini açtığında, taze pişmiş nefis ekmek kokusu geliyordu burnuna. Yataktan doğruldu. Eşinin, taze pişmiş ekmekleri ocaktan çıkadığını gördü. Aniden karar vermiş gibi:
– Bugün kahve içmeyeceğim Praskovya Osipovna, dedi. Canım sıcak ekmek ve soğan yemek istiyor nedense…
./…
Üç öyküden oluşan kitaptan her bir öykünün başlangıcını aktardım. Kitap hakkında başka bir şey söylemeye gerek yok.